10 องค์ประกอบแผนธุรกิจ อีคอมเมิร์ซชุมชน

ความเหมือนที่แตกต่าง “แผนธุรกิจ และแผนธุรกิจอีคอมเมิร์ซชุมชน”

แผนธุรกิจ คือ เครื่องมือหรือแผน ที่ผู้ประกอบการใช้กำหนดแนวทางการดำเนินธุรกิจให้ประสบความสำเร็จตามเป้าหมายธุรกิจที่วางไว้ เป็นแผนการทำงานที่ระบุรายละเอียดกรอบการทำงาน เช่น ธุรกิจลักษณะนี้ ควรมีการวางแผนการตลาด วางแผนการเงิน วางแผนการบริหารจัดการงานในแต่ละส่วนอย่างไร ตามกำหนดเวลาที่ระบุในเป้าหมาย ซึ่งสิ่งที่ต้องระบุให้ชัดเจนคือ ส่วนของเป้าหมายธุรกิจว่าแผนธุรกิจนี้ต้องการพิชิตในเรื่องใด ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของกำไร จำนวนคน เวลา สามารถนำมากำหนดในส่วนนี้ได้ ซึ่งแผนธุรกิจส่วนใหญ่นั้นจะเน้นไปในเรื่องของกำไรและการหารายได้

แผนธุรกิจอีคอมเมิร์ซชุมชน แตกต่างจากแผนธุรกิจทั่วไปตรงที่แผนธุรกิจนี้จะเน้นไปที่ชุมชน ดังนั้นการคิดกรอบและแนวทางในการดำเนินธุรกิจนั้น จึงต้องมีเป้าประสงค์หลักในการช่วยพัฒนาชุมชน เพื่อชุมชนจะได้นำหลักคิดและแนวทางเหล่านี้ไปใช้ดำเนินธุรกิจต่อไป ซึ่งอาจจะเป็นการนำไปสู่การหารายได้ หรือทำให้สินค้า/บริการของชุมชนเป็นที่รู้จัก หรืออาจจะเป็นการคิดแนวทางในการพัฒนาทักษะด้านอีคอมเมิร์ซให้ชุมชน เพื่อที่ชุมชนจะสามารถใช้แพลตฟอร์มอีคอมเมิร์ซในการดำเนินธุรกิจต่อไป แผนจึงเน้นไปที่การทำอย่างไรจึงจะสามารถทำให้ธุรกิจอีคอมเมิร์ซชุมชนนั้นเติบโตได้อย่างยั่งยืน ตามความต้องการของชุมชนอย่างแท้จริง

การจัดทำแผนธุรกิจอีคอมเมิร์ซชุมชน

การจัดทำแผนธุรกิจอีคอมเมิร์ซชุมชน เป็นการเขียนแผนธุรกิจที่เน้นไปที่การพัฒนาต่อยอดสินค้าของชุมชน และเน้นการใช้ช่องทางออนไลน์ในการทำกลยุทธ์ทางการตลาด รายละเอียดจึงควรเพิ่มในส่วนของแผนการตลาดที่เน้นการใช้กลยุทธ์ผ่านช่องทางออนไลน์

องค์ประกอบของแผนธุรกิจหลัก ๆ จะประกอบด้วยอะไรบ้าง

1.บทสรุปผู้บริหาร (Executive Summary) จะต้องครอบคลุมใจความสำคัญของแผนธุรกิจทั้งหมด ความยาวไม่เกิน 1 - 2 หน้า บทสรุปผู้บริหารจะช่วยทำให้มองเห็นภาพรวมทั้งหมดของธุรกิจได้ง่ายขึ้น โดยในส่วนนี้อาจจะมีอธิบายในปัจจัยหลักของการดำเนินธุรกิจ อาทิ การแนะนำธุรกิจแบบย่อ กลุ่มลูกค้าเป้าหมาย รายได้ กำไร หรือเป้าหมายที่คาดการณ์รวมถึงระยะเวลาคืนทุน กลยุทธ์การตลาดออนไลน์ ข้อมูลเกี่ยวกับตลาดเป้าหมายและคู่แข่งในตลาด



2.ภาพธุรกิจ แนวคิด และวัตถุประสงค์ (Business Background, Idea & Objective) แสดงที่มาของแนวคิดการทำธุรกิจ รวมถึงการพิจารณาโอกาสทางการตลาด การเลือกสรร คิดค้นหรือพัฒนาสินค้าที่ต้องการนำเสนอ และการให้ข้อมูลวัตถุประสงค์การดำเนินการที่คาดหวังให้เกิดขึ้น



3.เป้าหมายทางธุรกิจ (Vision and Mission) เป็นส่วนที่ระบุทิศทางของธุรกิจที่ต้องมีความชัดเจน ว่าแผนธุรกิจต้องการประสบความสำเร็จในเรื่องอะไรและใช้ระยะเวลาเท่าไหร่ ซึ่งปกติแล้วควรจะอยู่ในรูปของปริมาณหรือตัวเลขที่ชัดเจนที่สามารถวัดได้ เช่น การตั้งเป้าหมายด้านการเงิน การตั้งเป้าหมายด้านจำนวนของลูกค้า การตั้งเป้าหมายในด้านการบริหารจัดการสินค้า/บริการอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น



4. การวิเคราะห์ธุรกิจ (Business Analysis) เป็นงานสำคัญอันดับแรกที่ควรดำเนินการ โดยเริ่มต้นที่การทำความเข้าใจสภาพแวดล้อมการดำเนินธุรกิจปัจจุบัน แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงในอนาคตของปัจจัยสำคัญๆ ที่ส่งผลกระทบต่อการแข่งขัน ความน่าสนใจโดยรวมของธุรกิจ ตลอดจนความสามารถในการทำกำไร และความพร้อมในด้านต่างๆ ของธุรกิจ เพื่อใช้เป็นข้อมูลในการกำหนดทิศทาง กลยุทธ์ และแผนการดำเนินงาน รวมถึงการเปรียบเทียบข้อดี ข้อเสีย ข้อได้เปรียบคู่แข่ง เพื่อสรุปเหตุผลว่า ธุรกิจของคุณดีอย่างไร



5.แผนการตลาด (Marketing Plan) เป็นส่วนการนำเสนอแผนปฏิบัติการจากกลยุทธ์ที่ได้มาจากส่วนการวิเคราะห์การธุรกิจ ซึ่งแผนการตลาดนั้นต้องกำหนดช่วงระยะเวลาในการปฏิบัติการที่สอดคล้องกับเป้าหมายทางธุรกิจ และต้องสร้างทิศทางที่ชัดเจนให้กับธุรกิจ โดยประกอบด้วยองค์ประกอบหลัก ดังนี้
1) เป้าหมายทางการตลาดที่ต้องทำให้ได้ในระยะเวลาของแผน
2) การวิเคราะห์และกำหนดกลุ่มเป้าหมาย
3) กลยุทธ์การตลาด ซึ่งในการเสนอผลงานครั้งนี้ ผู้ประกวดควรให้น้ำหนักการไปที่การใช้กลยุทธ์การตลาดออนไลน์ เพื่อสร้างช่องทางในการหารายได้ให้กับธุรกิจ หาแนวทางในการเข้าถึงกลุ่มเป้าหมายผ่านช่องทางออนไลน์ และสร้างแนวทางในการดำเนินธุรกิจโดยใช้ช่องทางออนไลน์ต่อไป
4) แผนการตลาด และการประเมินผลจากการทำการตลาด หรือตัวชี้วัดที่จะสามารถติดตามผลการตลาดได้



6.แผนการบริหารบุคลากร (Management and Human Resources Plan) เป็นการระบุถึงโครงสร้างความรับผิดชอบของทีมงานและชุมชน ซึ่งต้องระบุถึง วัตถุประสงค์ของการบริหารบุคลากร โครงสร้างของบุคลากร ตำแหน่งและหน้าที่ความรับผิดชอบหลัก และการจัดแบ่งหน้าที่ – ความรับผิดชอบงานของแต่ละคน



8.แผนการเงิน (Financial Plan) แผนธุรกิจควรจัดแสดงข้อมูลด้านการเงิน เพื่อแสดงถึงการจัดการเงินที่ส่งผลต่อความยั่งยืนของธุรกิจร่วมด้วย ซึ่งประกอบด้วย
1) เงินลงทุน และแหล่งทุน
2) ที่มารายได้
3) โครงสร้างต้นทุน และกำไร



9.แผนการดำเนินงาน (Implementation Plan) เป็นการนำรายการแผนงานสำคัญที่จัดทำขึ้น ทั้งในแผนการตลาด แผนการเงิน แผนการจัดการ มาจัดเรียงใหม่ตามลำดับเวลา หรือความสำคัญ พร้อมระบุรายละเอียด อาทิ กลยุทธ์ วิธีการ งบประมาณ และระยะเวลาดำเนินการ ไว้ในแต่ละแผนงานอย่างชัดเจน



10. แผนฉุกเฉิน (Contingency Plan) เป็นการเตรียมแนวทางการดำเนินงานไว้ล่วงหน้า ในสถานการณ์หรือผลลัพธ์จากดำเนินงานไม่เป็นไปตามที่คาดไว้ หรือมีเหตุการณ์ที่ไม่คาดคิดกระทบต่อธุรกิจ 



ในความจริง แผนธุรกิจไม่ว่าจะเป็นธุรกิจใด จะเป็นที่รวมข้อมูลธุรกิจที่เป็นจริง มีการนำข้อมูลมาวิเคราะห์อย่างถูกต้องตามหลักวิชาการ และนำเสนอไว้อย่างเป็นระบบ ชัดเจน ดังนั้น แผนธุรกิจจึงช่วยให้ผู้ทำแผนธุรกิจเห็นองค์ประกอบการทำธุรกิจในทุกมิติ และสามารถบริหารจัดการต่างๆ ได้อย่างรอบคอบ และรอบด้าน ทั้งด้านการบริหารจัดการองค์กร กลยุทธ์เพื่อการแข่งขัน งานด้านการเงิน อีกทั้งยังสามารถใช้เป็นเครื่องมือในการระดมทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพ .

สุดท้ายนี้ ETDA ขอเป็นกำลังใจให้ผู้สมัครเข้าร่วมกิจกรรม Craft Idea พาชุมชน โกออนไลน์ ทุกคน ให้ได้เป็น 1 ใน 10 ผลงานที่ดีที่สุด เพื่อผ่านเข้ารอบชิงชนะเลิศต่อไปทางช่องทางออนไลน์ ระหว่างวันที่ 8 – 10 กันยายนนี้

ที่มา : หลักสูตร "การวางแผนธุรกิจ" การอบรมเชิงปฏิบัติการพัฒนาผู้ประกอบการอัญมณีและเครื่องประดับ 5 ภูมิภาค ของสถาบันวิจัยและพัฒนาอัญมณีและเครื่องประดับแห่งชาติ (องค์การมหาชน) บรรยายโดย อาจารย์ณัฐวรรธน์ ศรีสุข ผู้อำนวยการหลักสูตรการตลาดดิจิทัล คณะบริหารธุรกิจ มหาวิทยาลัยกรุงเทพ